यस कारणपनि रोकिएको हो, ईरान-ईजरायल युद्ध
Pictures_of_the_Israeli_attack_on_Tehran_1_Mehr. Photo source : Wikipedia
चीनको विदेश मामिला प्रवक्ताले बेइजिङमा एक प्रेस ब्रीफिंगको क्रममा अमेरिकाले चीनलाई महत्वपूर्ण विश्वव्यापी जलमार्गमा इरानसँग हस्तक्षेप गर्न आह्वान गरेपछि अपील जारी गरेका थिए ।
चीनले हर्मुजको जलडमरूमलाई अवरुद्ध गर्ने इरानी धम्कीका कारण विश्व अर्थतन्त्रलाई असर गर्ने अन्तर्राष्ट्रिय तनाव कम गर्न ठूलो अन्तर्राष्ट्रिय प्रयासहरूको लागि आह्वान गरेको थियो ।
इरानी आणविक स्थलहरूमा अमेरिकी हवाई आक्रमणको प्रतिक्रियामा इरानको संसदले महत्वपूर्ण विश्वव्यापी व्यापार अवरोधक स्ट्रेट बन्द गर्ने पक्षमा समर्थन गरेको इरानी राज्य मिडियाले युद्द शुरु भएको पर्सिपल्टै रिपोर्ट गरेको थियो। यद्यपि कुनै पनि अन्तिम निर्णय इरानको सर्वोच्च राष्ट्रिय सुरक्षा परिषद र सर्वोच्च नेता आयातोल्लाह अली खामेनीले गर्नुपर्ने उल्लेख थियो ।
अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियोले गत आइतबार चीनलाई इरानलाई विश्वमा कच्चा तेलको लागि सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण व्यापार मार्गहरू मध्ये एक स्ट्रेट बन्द गर्नबाट रोक्न आह्वान गरेका थिए ।
‘म बेइजिङमा रहेको चिनियाँ सरकारलाई यस बारेमा उनीहरूलाई फोन गर्न प्रोत्साहित गर्दछु, किनभने तिनीहरू आफ्नो तेलको लागि स्ट्रेट अफ होर्मुजमा धेरै निर्भर छन्,” रुबियोले फक्स न्यूजमा दिएको एक अन्तर्वार्तामा भनेका थिए ।
चीन इरानको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण तेल ग्राहक हो र इस्लामिक गणतन्त्रसँग मैत्रीपूर्ण सम्बन्ध कायम राख्छ।
हर्मुजको स्ट्रेटमा दुई परम्परागत ढो (परम्परागत काठहरूको ढुलो डुङ्गा, ति काठको पानि जहाजहरू हुन जुन सामान्यतया मध्य पूर्व, पूर्वी अफ्रिका र भारतीय उपमहाद्वीपमा, विशेष गरी लाल सागर, अरब सागर र हिन्द महासागरको तटमा प्रयोग गरिन्छ) हरू ठूलो कन्टेनर जहाजमा यात्रा गर्छन्।
सोमबार बेइजिङमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा चीनले इरानसँग यस विषयमा कुरा गरेको छ कि छैन भनेर सोध्दा, विदेश प्रवक्ता गुओ जियाकुनले भनेका थिए ‘फारसी खाडी र नजिकैको पानी सामान र ऊर्जामा अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारको लागि महत्त्वपूर्ण मार्ग हो।’
“यस क्षेत्रलाई सुरक्षित र स्थिर राख्नुले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायको साझा हितमा काम गर्छ। चीनले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायसमक्ष द्वन्द्वलाई कम गर्न र क्षेत्रीय अशान्तिलाई विश्वव्यापी आर्थिक वृद्धिमा ठूलो प्रभाव पार्नबाट रोक्न प्रयास बढाउन आह्वान गर्दछ,” गुओले थप भनेका थिए ।
“इरानद्वारा हर्मुजको जलडमरूम बन्द गर्नु धेरै खतरनाक हुनेछ र कसैको लागि पनि राम्रो हुनेछैन,” ब्रसेल्समा २७ सदस्य राष्ट्रका विदेशमन्त्रीहरू सँगको बैठक अघि सोमबार युरोपेली संघका उच्च प्रतिनिधि काजा कालासले भनेका हुन ।
इरानको छोटो र मध्यम दूरीका क्षेप्यास्त्रहरूले तेल पूर्वाधार प्लेटफर्महरू, जलडमरूममा पाइपलाइनहरू, वा व्यावसायिक जहाजहरूलाई पनि आक्रमण गर्न सक्षम हुनेछन्, र जमिनको सतहदेखि समुद्रि सतहसम्म प्रहार गर्ने क्षेप्यास्त्रहरूले खाडीमा रहेका ट्याङ्करहरू वा बन्दरगाहहरूलाई लक्षित गर्न सक्छन्।
ईरानले विमान र ड्रोनहरू प्रयोग गरेर हवाई आक्रमणहरूले यस क्षेत्रका प्रमुख ढुवानी बन्दरगाहहरूमा नेभिगेसन वा राडार उपकरणहरूलाई असक्षम पार्न सक्छन्।
इरानको शाहेद मोडेलहरू जस्ता मानवरहित ड्रोनहरू सम्भावित रूपमा जलडमरूममा विशिष्ट ढुवानी लेनहरू वा पूर्वाधारहरूमा आक्रमण गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ। इरानले जलडमरूममा पहुँच भौतिक रूपमा रोक्न युद्धपोतहरू तैनाथ गर्ने प्रयास गर्न सक्छ।
२०१२ मा, इरानले साउदी अरेबियाको तेल उद्योगमा साइबर आक्रमण सुरु गर्यो, जसले यस क्षेत्रमा आफ्नो बढ्दो क्षमता देखाएको थियो।
हर्मुजको जलडमरूम विश्वको सबैभन्दा रणनीतिक रूपमा महत्त्वपूर्ण जलमार्गहरू मध्ये एक हो र इरानले गरेको कुनै पनि नाकाबन्दीले युरोपको लागि गम्भीर जोखिम निम्त्याउनेछ।
युरोन्यूजसँगको अन्तर्वार्तामा सुरक्षा विज्ञ क्लाउड मोनिक्वेटले उद्धृत गरेको मुख्य भूमि युरोपमा आतंकवादी कार्यहरू सहित द्वन्द्वको लागि चार इरानी प्रतिक्रियाहरू मध्ये एक स्ट्रेटलाई अवरुद्ध गर्नु थियो।
यो “युरोपको लागि विपत्ति” हुनेछ, पूर्व फ्रान्सेली गुप्तचर अधिकारीले भनेका थिए ।
(स्रोत : युरो न्युज)
