युरोपमा ढिलो गर्मी र खडेरी : खेती र मानविय स्वास्थ्यमा गम्भिर असर

युरोपको धेरैजसो भागमा लामो समयसम्म चलेको गर्मीको लहरले फलफूल खेति र मानविय स्वास्थ्यलाइपनि जोखिममा पर्ने युरोपेली विशेषज्ञहरुले बताएका छन् । सन् १९४७ पछि सबैभन्दा गर्मीको याम ६ वटा ब्यहोरेको र अगस्ट १५ सबैभन्दा उच्च रहेको उल्लेख गरेको छ ।

जुलाई १५ देखि अगस्ट १५ को बिचमा मात्रै यति धेरै तातो हुनुपर्नेमा यस वर्ष अगस्ट तेस्रो सातासम्म तिब्र गर्मी हुनु र अझै लम्बिनु असामान्य भएको मेतेओ फ्रंसको भनाई छ ।

यो गर्मीको लहरले गर्दा युरोपभरिकै वन, दाख (अंगुरका रुख), तरकारी तथा खेतिबालीलाई गम्भिर असर पार्ने बताएका छन् ।

“यी उच्च तापमान चक्रको अन्त्यमा आउँछ, जब रूखहरू गर्मीको मौसमको तनावले कमजोर हुन्छन्” जलवायु परिवर्तनको पारिस्थितिक प्रभावका विशेषज्ञ सर्ज जाकाले भनेका छन् “सामान्यतया यो रुखहरुले तिब्र गर्मीबाट थोरै आराम पाउन शुरु गर्ने बेला हो । आराम गर्ने बेलामा तिनीहरू अझ सुक्दैछन् । त्यसको अर्थ तिनीहरू अझ बढी ज्वलनशील हुन्छन्।”

मेतेओ फ्रंसको दैनिक वन बुलेटिनले बुधबार दक्षिणपूर्वी फ्रान्सको धेरै भागलाई आगोको उच्च जोखिममा राखेको छ। स्थानीय अधिकारीहरूले सावधानीका रूपमा अधिकांश वन पार्कहरू सर्वसाधारणका लागि बन्द गरेका छन्।

बेमौसमी गर्मी उनीहरूको वाईन र फलफूल उत्पादनका लागि प्रसिद्ध क्षेत्रहरूमा किसानहरूको लागि अत्यन्त महत्वपूर्ण समयमा आएको छ जसले किसानहरुलाई मारमा पार्ने छ ।

“जङ्गल जस्तै, वर्षको यो समय सामान्यतया दाख र स्याउ, नास्पाती, आरु र किवी जस्ता अन्य फलफूलका रूखहरूको चक्रको अन्त्य हो” जाकाले बताए “यदि तापक्रम ३५ डिग्री सेल्सियसभन्दा बढि रह्यो भने बोटबिरुवालाई असर पर्छ।

वाइन उब्जाउने रोन भ्याली जस्ता तापमान ४२ डिग्री सेल्सियससम्म पुगेका ठाउँहरूमा, बालीहरू पहिले नै कमजोर बनिसकेको संकेतहरू देखाउँदै छन्।

“चर्को घाम सिधा परेका पातहरू खैरो हुँदैछन् र फलहरू जलिरहेका छन्,” जाकाले भने “कुनै पनि निष्कर्ष निकाल्न त धेरै छिटो हुने छ । तर त्यहाँ निश्चित रूपमा अंगुर खत्तम हुने छन् ।”

गर्मीले सूर्यमुखी र मकैलाई पनि असर गर्न सक्ने चेतावनी मौसमबिदहरुले दिएका छन् । विशेष गरी उच्च तापक्रमको लागि संवेदनशील दुध उत्पादनमा कमी ल्याउने चेतावनी दिएका छन् ।

पानी तनाव

गर्मीको लहरले चलिरहेको खडेरीलाई पनि बढाउने सम्भावना छ जसले व्यवसाय र घरपरिवारलाई पानीको अभावमा डुबाएको छ।

फ्रान्सेली जियोलोजिकल एण्ड माइनिङ रिसर्च ब्यूरो (ब्र्ग्म्) को पछिल्लो तथ्याङ्क अनुसार गत महिना ७२ प्रतिशत पानीको तालिका सामान्य मौसमी स्तरभन्दा तल रह्यो। दक्षिणका झण्डै ९० नगरपालिका अहिले खानेपानीविहीन भएकाले ट्याङ्करबाट आपूर्ति गर्नुपर्ने बाध्यता छ ।

सोमबार, सरकारले १५ वटा औद्योगिक क्षेत्रलाई उनीहरूले सञ्चालन गर्न प्रयोग गर्ने पानीको मात्रा कटौती गर्न निर्देशन दिएको थियो। यस वर्षको सुरुमा अनावरण गरिएको फराकिलो पानी बचत योजनाको अंश, यो उपाय फ्रान्समा २०३० सम्ममा १० प्रतिशतले भूजल र नदीको अमूर्तता घटाउन डिजाइन गरिएको हो ।

यसैबीच, धेरै फ्रान्सेली विभागहरूमा स्थानीय अधिकारीहरूले पानीको प्रयोगमा कडा नियमहरू घोषणा गरेका छन् । त्यसमा समुद्री खेलहरूमा प्रतिबन्धहरू र बगैंचा, पार्कहरू र गोल्फ कोर्सहरूमा पानी लगाउने प्रतिबन्धहरू समावेश छन्।

फ्रान्सको आणविक पावर स्टेशनहरू चलाउने बिजुली अपरेटर ईडीएफले पनि रोन नदीमा रहेका आफ्ना प्लान्टहरूको बारेमा चेतावनी जारी गरेको छ । उनीहरूले रिएक्टरहरूलाई चिसो पार्न भर परेको पानी धेरै तातो हुँदैछ।

आणविक रिएक्टरहरूले धेरै उच्च तापक्रममा नदीहरूमा फ्याँक्नु अघि चिसो पानीको ठूलो मात्रा प्रयोग गर्दछन् । यसले गर्दा सम्भावित रूपमा स्थानीय पारिस्थितिकीय तन्त्रहरूलाई क्षति पुर्‍याउँछ।

फ्रान्सको आणविक संयन्त्रहरूले कानुनी रूपमा पानीको तापक्रम एक निश्चित थ्रेसहोल्ड पार गर्दा उत्पादनलाई कम गर्न आवश्यक छ । यो एउटा जोखिम हो जसलाई ईडिएफले अहिलेसम्म अस्वीकार गरेको छ।

मानव स्वास्थ्यमा गर्मीको लहरको प्रभाव शारीरिक र मानसिक दुवै हुन्छ र त्यो अर्को चिन्ताको विषय हो । किनभने जुलाई र अगस्टको छुट्टीपछि अब लाखौं काममा फर्किन्छन् । विद्यालयहरू गर्मीको विश्राम पछि फेरि खोल्ने तयारी गर्छन् ।

“जब बाहिरको तापक्रम बढ्छ, हाम्रो शरीरले यसको तापक्रम ३७ डिग्री सेल्सियस वरिपरि राख्ने सुनिश्चित गर्नु आवश्यक छ,” पेरिसको लारिबोजियर अस्पतालका सघन हेरचाह इकाईका प्रमुख ब्रुनो मेगरबेनले भन्छन् “यसमा पसिना जस्ता निश्चित नियामक संयन्त्रहरू प्रयोग गर्नु आवश्यक छ।”

यद्यपि, चरम गर्मीले बालबालिका, वृद्धवृद्धा र मुटुसम्बन्धी समस्या भएका र कमजोर व्यक्तिहरूका लागि यस्ता संयन्त्रहरू असफल हुन सक्छन् । उनीहरूलाई यस्तो गर्मीले हृदयघात हुनसक्ने जोखिममा राख्छ।

नेचर मेडिसिन जर्नलमा गत महिना प्रकाशित एक अध्ययन अनुसार २०२२ मा कीर्तिमानी गर्मीका कारण युरोपभरि कम्तिमा ६२ हजार मानिस अकालमै मरे। त्यसमध्ये फ्रान्समा ५,००० भन्दा बढी थिए ।

“भाग्यवश सन् २००३ देखि हामीले अत्यधिक गर्मीसँग लड्न रोकथामका उपायहरूको आवश्यकता बुझेका छौं,” मेगरबेनले २० वर्षअघि युरोपभरि दशौं हजारको मृत्युको लागि दोषी ठहर गरिएको गम्भीर गर्मीको लहरलाई उल्लेख गर्दै भनिन्।

उच्च गर्मीबाट बच्न सहरहरूमा चिसो क्षेत्रहरू सिर्जना गर्ने, तातो बढि हुने समयमा कम काम गरेर सित्तल वा तापक्रम घट्न लागेपछि काम गर्ने र केही बाहिरी कार्यक्रमहरू रद्द गर्ने गरिएको छ ।

उनले मानिसहरूको मानसिक स्वास्थ्यमा सम्भावित असरहरूबारे पनि चेतावनी दिईन् । “गर्मीको लहरले निद्राको कमी निम्त्याउँछ, स्मरण र एकाग्रतामा नकारात्मक प्रभाव पार्छ”।

उनको भनाईमा अन्य रोगहरू जस्तो, बढ्दो चिन्ता, खराब चिन्तन मानसिकता बिग्रिने, ध्यान मोडिदिने, नकारात्मक सोचको विकास गराइदिने हुन्छ । गर्मीको लहर र निरन्तरता बढ्दै जाँदा ति रोगहरु झन् तीव्र हुने जोखिम बढ्छ ।

(फ्रँस २४ एफ आर)