केन्द्रिय अध्यक्षले रिपोर्ट नदिंदा एनआरएनए अमेरिका अझै विभाजित, अभियन्ताहरुबिच मतभेद बढ्दो

गैर आवासीय नेपाली संघ (एनआरएनए) को विश्व सन्जाल मध्ये अमेरिका सबैभन्दा ठूलो भएपनि यहाँ हाल ब्यवहारिक रुपमा दुई वटा राष्ट्रिय समन्वय परिषद समानान्तररुपमा चलिरहेका छन् । यो समस्याको समाधान गर्न केन्द्रिय तीन अध्यक्ष मध्ये रबीना थापालाई अध्ययन गरेर रिपोर्ट बुझाउन दिईएको एक साताको समय चार पटक भन्दा अझै लम्बिएको छ । उनले बेलैमा रिपोर्टमा दिन नसक्दा एनआरएनए अमेरिकाकै कारण अभियन्ताहरुबिच मतभेद बढ्दो छ ।

खासमा एनआरएनएको केन्द्रलाइ सदस्यताबापत बुझाउनुपर्ने दस्तुर बुद्धि सागर सुवेदी पक्षले नबुझाएपछि अन्तर्राष्ट्रिय कार्यकारी समितिले मिति तोकिदिएको थियो । उक्त मिति गुज्रिंदापनि सुवेदी पक्षले दस्तुर नतिरेपछि अमेरिका क्षेत्रिय संयोजक प्रकाश सापकोटाको पहलमा कृष्ण लामिछानेलाई संयोजक तोक्दै एनआरएनए तदर्थ समिति गठन भएको थियो ।

तर पछि कृष्ण लामिछाने र बुद्धि सागर सुवेदी पक्षबिच सहमति बन्यो । किनभने वर्तमान उपाध्यक्ष महेश श्रेष्ठको पहलमा बुद्धि सागर सुवेदी पक्षले दस्तुर बापतको रकम केन्द्रलाइ बुझायो । दस्तुर बुझाईसकेपछि विधानत बनेको कृष्ण लामिछाने नेत्रित्वको तदर्थ समिति र बुद्धि सागर सुवेदी अध्यक्ष रहेको संस्थापन पक्षबिच सहमति बन्यो ।

के थियो सहमतिमा ?

त्यतिबेला कृष्ण लामिछानेसित जुन सहमति बनाईयो त्यो सहमति गर्दा आइसिसी र एनसिसीमा गर्नुपर्ने कुरा अलग अलग पारेर छुट्याउनुपर्ने भन्ने थियो । एनसिसीमा गर्नुपर्ने कुराहरुमा त्यहाँको कमिटीलाई दुबै पक्षबिच मिलाएर लैजानुपर्ने, निर्वाचन कमिटी दुबै पक्षको सहमतिमा गर्नुपर्ने, विधान संशोधन र सल्लाहकार समितिको चयन दुबै पक्षको सहमतिमा गर्नुपर्ने, सदस्यता बितरण एमआइएस प्रणालीबाट गरिदिनुपर्ने भन्ने थिए । ति एनसिसीसित संवन्धित सहमतिका विषय थिए ।

अर्को तर्फ आइसिस्सीसितका कुरा रबीना थापाको रिपोर्टमा समेटिनुपर्ने भन्ने थियो । थापाले छुट्टै रिपोर्ट (अन्तर् राष्ट्रिय कार्यकारी समिति) आईईएसलाई बुझाउने भन्ने सुनिस्चित गराएर कृष्ण लामिछानेलाई सहमतिमा सहि गराएको थियो । किनभने एनआरएनए अमेरिकाको विवाद समाधानकालागि अध्ययन गरेर रबीना थापाले एक साताभित्र रिपोर्ट दिने भन्दै जिम्मेवारी तोकिएको थियो ।

जेहोस, आइसिसीले गर्ने भनिएको विषयमा एमआइएस प्रणालीमा जाने र सदस्यता बितरण यि दुई विषय समान छन् । बाँकि केहि बुँदा अलग थिए ।

एनसंवन्धित : एनआरएनए अमेरिका हप्तौं देखि दुई चिरा, केन्द्रिय समितिनै अनिर्णयको बन्दि

प्रकाश सापकोटाको कमिटीलाई के गर्ने भनेर बैधानिक हिसाबले यदि संस्था जाने हो भने अप्ठेरो पर्छ । किनभने केन्द्रलाई तिर्नुपर्ने दस्तुर नतिरेकाले र दिईएको म्यादसमेत गुज्रेकाले बुद्धि सागर सुवेदी अध्यक्ष रहेको एनआरएनए अमेरिकालाई त केन्द्रिय नेतृत्वले खारेज गरिदिएको हो । भैरहेको एउटा कमिटीलाई संस्थाको कुनै विधिविधान पालना नगरेको आरोपमा खारेज गरिदिएर क्षेत्रीय संयोजक प्रकाश सापकोटाको पहलमा अर्को तदर्थ कमिटी गठन गरेपछि त्यो कमिटी बैधानिक भयो । डेढ महिनासम्म प्रकाश सापकोटाले गठन गरेको कमिटी अस्तित्वमा रह्यो ।

यि दुबै पक्षका कमिटीलाई बिधिविधानसम्मत तरिकाले एकता गराउन दुई पक्षबिच भएको सहमति अनुसार जुलाई ४ मा एकताको अधिवेशन गर्ने भन्ने थियो । तर भएन ।

त्यतिबेला कृष्ण लामिछाने पक्षका केहि ब्यक्तिलाई समेटेर नयाँ कमिटीलाई वार्षिक साधारण सभाले मान्यता दिएर जाने भन्ने सहमति भएको थियो । त्यसमा छलफल भएपछि लामिछानेले सहमति पत्रमा सहि गरेका थिए । यि विषयहरु रबीनाको रिपोर्टमा समेटिने आस्वाशन पाएर लामिछाने पक्षले सहमति पत्रमा सहि गरेको भनाई लामिछाने पक्षको छ । त्यसमा गौरी जोशी र महेश श्रेष्ठले ग्यारेन्टी लिएको भनाईपनि लामिछाने पक्षको छ ।

गल्ति कहाँ, कसको ?

गल्ति कहाँनिर गरियो भने पहिले समस्या समाधानकोलागि रिपोर्ट बनाउने भनेर जिम्मेवारी लिएकि रबीना थापाको रिपोर्ट सार्वजनिक हुनुपर्थ्यो । अर्थात् थापाको रिपोर्ट नआइकनै उधारोमा सहमतिको ह्स्ताक्षर गरिनु हुँदैनथ्यो कि ? किनभने आइईएसले त्यहि रिपोर्ट पर्खिएको थियो, अझै पर्खिएको छ । त्यो रिपोर्टका आधारमा आईईएसले एउटा निर्णय गर्ने थियो । त्यो निर्णय हेरेर बल्ल अर्को निर्णय गर्ने वा सहमतिमा सहि गर्ने, चित्त नबुझे फेरि छलफल गरेर सहमति बनाउने काम सहज बन्ने थियो । दुबै पक्षकालागि, एनआरएनए अमेरिकाको संस्थागत हिसावलेनै बल्ल समस्याको समाधान निस्किने थियो । त्यतिखेर तत्कालै सहि नगरिनहुने अवस्थापनि थिएन ।

तर उता लामिछाने पक्षले सहमतिमा हस्ताक्षर गरिदिएपछि बुद्धि सागर सुवेदी पक्षलाई वार्षिक भेला गर्न बाटो खुल्यो । ‘वार्षिक भेला गरिहालियो’ भन्ने सोचले त्यसपछि संस्थापन पक्ष त चुपचाप बस्यो नै, रिपोर्ट बुझाउन भनेर जिम्मा लिएकी अध्यक्ष रबीना थापालेसमेत म्याद पटक पटक गुज्रिंदापनि रिपोर्ट बुझाएकि छैनन् । त्यसपछि यो समस्या समाधानतर्फ गम्भिरतापूर्वक पहल भएको देखिन्न । यदि रबीना थापाले रिपोर्ट बुझाइदिने हो भने त्यस रिपोर्टलाई हेरेर आइईएसले अनुमोदन गर्ने भन्ने सबैको प्रतिबद्दता जनाएका हुन् । तर त्यसलाई हप्तौंसम्म थाँति राखिएको छ । यसो गर्दा मनमुटाव र विवाद थप गहिरिंदै गएको छ ।

खासमा वार्षिक भेला त दुईतिर भैसकेको छ । तर अहिले कुनैपनि कमिटीले बैधानिकताको हिसाबले पूर्णता पाइसकेकै छैन । लगभग डेढ महिना प्रकाश सापकोटाले बनाएको समिति अस्तित्वमा रहेको हो, विधानत । उता बिधानत बुद्धि सागर सुवेदीको कमिटी खारेज भएकाले सुवेदीकै कमिटीलाई कसरि बैधानिक बनाउने ? केन्द्र र आईईएसलाई नैतिक र वैधानिक अड्चन थियो । यस्तो विवादास्पद विषयलाई आम सदस्यहरुको भेला, अधिवेशनले मात्रै सल्टाउन सक्नेथियो । त्यसैले वार्षिक भेला सहमतिमा एकताको भेला गर्ने र त्यसलाई वैधानिकता दिने भनिएको थियो । तर दुबै पक्ष मिलेर एकताको अधिवेशन गर्नुको साटो बिगतका सहमति तोडिए र अलग अलग अधिवेशन भए ।

केन्द्रिय समिति वा आइएसबाटै मान्यता पाएर डेढ महिना अस्तित्वमा रहेको प्रकाश सापकोटाद्वारा गठित समितिको हैशियत के हुने ? यो प्रश्न उठाएका छन् । यस्तो कमिटि भंग वा एकता सम्मेलनले गर्न सक्छ । तर त्यसको दस्ताबेजीकरण त हुनुपर्‍यो । ताकि त्यसमा संस्था फेरि विवादमा नमुछियोस र वैधानिक रुपमा गठित समिति वैधानिकरुपमै टुंगियोस । दुबै पक्षकाले सम्मानित र उपयुक्त मार्ग पाउन सुरक्षित अवतरणकालागि। तर ति सबै काम रबीना थापाले रिपोर्ट नबुझाउने र गर्न सकिन भनेर पनि नछोड्ने गरेकाले अड्किएको छ । त्यसैले आइईएस र स्थानिय कमिटी दुबैले गर्नुपर्ने काम भएको छैन । स्थानिय कमिटी तात्यो, विवाद र बहस भैराख्यो, आइसिसीलाई गाह्रो बनायो भने आइइएस, आइसिसीले केहि निर्णय गर्नैपर्छ । नत्र स्थानिय समितिकै सुतिराखे भने केन्द्रलाई के मतलव ?

को बन्ने छुच्चो ?

संस्थापन बुद्धि सागर सुवेदी पक्षसित भएको सहमति कार्यान्वयन नभएको, बरु सहमति संस्थापन पक्षले तोडेको भन्दै कृष्ण लामिछाने पक्षले डल्लासमा छुट्टै भेला गर्‍यो । दुबै पक्षले एक अर्कामा आरोप लगाउन थालेपछि छुट्टाछुट्टै भेला आयोजना गरे।

अध्यक्ष रहेका कृष्ण लामिछानेले कार्यकारि अध्यक्षको जिम्मेवारी सिपी पौडेललाई दिए । आइसिसीका कोषाध्यक्ष सुनील शाहलाई प्रमुख संरक्षकमा चुन्यो । रिक्त एक संरक्षकमा लामिछानेलाई छानियो । संस्थाको संरक्षकमा यस अघिनै छानिएका थिए, डा. अर्जुन बन्जाडे, तिलक केसी र शिव राई ।

उता संस्थापन पक्षको भेलालाई महासचिवद्वय डा. केशव पौडेल र गौरिराज जोशीले शुभकामना दिए । तर विवाद मिलाउनुपर्ने आफ्नो भनाईसहित गौरी जोशी कार्यक्रममा उपस्थित भने थिएनन् । अध्यक्ष कुल आचार्य र रबीना थापा दुबै उपस्थित भए । यता सिपी पौडेल कार्यकारी रहेको कार्यक्रम आयोजकनै अमेरिकाका क्षेत्रिय संयोजक प्रकाश सापकोटा भए । यो पक्षको कार्यक्रमलाई युवा उपाध्यक्ष रोशन थापाले बधाई र शुभकामना दिए । एनआरएनएका केन्द्रिय कोषाध्यक्ष सुनील शाहनै संरक्षकमा चुनिए । यसरि केन्द्रिय, आईएसकै पदाधिकारी दुई गुटमा बिभाजित भएकाले एनआरएनए अमेरिका कुन बैधानिक हो भन्ने जटिल प्रश्न अहिलेपनि छ । बुद्धि सागर सुवेदी पक्षले केन्द्रले तोकेको दस्तुर बुझाइसकेपछि आफूहरु बिधानत आधिकारिक रहेको दाबी गर्नेनै भयो । तर केन्द्रित तहमै सहमति नमिलेसम्म एनआरएनए अमेरिकामा मात्रै सहमति बन्न सक्ने देखिन्न ।

तर रबीना थापाले रिपोर्ट दिएको भए प्रक्रियागत रुपमैपनि आइसिसी, आइईएस बाध्य भएर बोल्नै पर्थ्यो । एकेहि न केहि निर्णय लिनैपर्ने थियो । थापाको रिपोर्ट नआएकालेपनि केन्द्र चुपचाप बस्न बाध्य जस्तै छ । किन छुच्चो हुने भनेर र केन्द्रिय नेतानै दुई गुटमा बिभाजित भएकालेपनि थापालाई रिपोर्ट बुझाउन दवाव दिन सकेका छैनन् । अहिले सर्सर्ति हेर्दा एनआरएनएको विवाद नमिल्नुको प्रमुख कारण अध्यक्ष रबीना थापाले दिनुपर्ने रिपोर्टमा गएर अड्किएको, बल्झिएर बसेको छ ।

अर्कोतिर संस्थापन पक्ष लचिलो हुनुपर्ने हो । तर एनआरएनए अमेरिकाको संस्थापन पक्ष लचिलो भएजस्तो देखिन्न । संस्थापन पक्षको भेलामा विवाद नसल्टाइकन दुई अध्यक्ष रबीना थापा र कुल आचार्य सहभागि भए । यसले केन्द्रिय अभियन्ताबिच झनै टकराव देखाएको छ । धेरैको अनुभवमा केन्द्रिय तहकै नेत्रित्वका केहि ब्यक्तिकै कारण नेत्रित्व पेलेरै जाने मनशायमा देखिएको भन्ने आरोप लाग्ने गरेको छ । रिपोर्ट नदिने र संस्थापन पक्षको भेलामा उपस्थित हुने गर्नाले रबीना थापाले सहमतिको प्रयास नगरेको भन्ने गुनासोपनि लामिछाने पक्ष र अन्य अभियन्ताबिच छ ।

यत लामिछाने पक्षपनि भेलामा केन्द्रिय तहकै अभियन्ताले शुभकामना दिएको, वैधानिकता दिएको र डेढ महिनासम्म विधानत सक्रिय रहेको आफ्नो पक्षपनि सहमतिमा भए ठिक छ नत्र हामीपनि वैधानिक रहेको दाबी गर्दै पेलिएर, झुकेर, सहेर जाने मानसिकतामा देखिन्न । यो दुइ पक्षको दम्भ, संघर्ष, भोटको राजनिति र केन्द्रिय अध्यक्षको रिपोर्टनै दिन नसक्ने अर्कमण्ड्यताले एनआरएनए अमेरिकाको छबी झन झन धमिलिंदो छ । यसले समग्र एनआरएनएकै अभियानमा आघात पुर्‍याइरहेको छ ।