विश्वका आधा हिमनदी सन् २१०० सम्म लोप हुने !

विश्वका सबै हिमालका हिमनदीहरुको आधा २१०० सम्म हराउने आँकलन गरिएको छ ।

यदि विश्वले आफ्नो सबैभन्दा महत्वाकांक्षी जलवायु लक्ष्यहरू पूरा गरेपनि शताब्दीको अन्त्यसम्ममा सबै हिमाली हिमनदीहरूमध्ये आधा पग्लिनेछन् ।

एक नयाँ अध्ययनले जलवायु परिवर्तनको साँढे एक डिग्री सेल्सियसले लगभग एक लाख चार हजार हिमनदीहरू मेटाउने र यस प्रक्रियामा विश्वव्यापी समुद्री स्तर लगभग साँढे तीन इन्चले बढाउने देखाएको छ ।

पेरिस जलवायु सम्झौता अन्तर्गत विश्वव्यापी तापमानलाई विकशित, औध्योगिक देशका सरकारले पूर्वऔद्योगिक स्तरको डेढ डिग्री सेल्सियस भित्र राख्नुपर्ने दायित्व छ । यो सबैभन्दा आक्रामक लक्ष्य हो। तैपनि त्यो थ्रेसहोल्ड द्रुत रूपमा नजिक आइरहेको छ । र विश्वले यस लक्ष्यलाई एक दशक वा सो भन्दा बढीमा पार गर्न सक्छ। हालको जलवायु प्रतिज्ञाहरू २ डिग्री सेल्सियस भन्दा बढि ग्लोबल वार्मिङको परिणाम हुनेछ ।

‘त्यो हिमाली हिमनदीहरूको लागि विनाशकारी हुन सक्छ’ विज्ञान जर्नलमा बिहीबार प्रकाशित नयाँ अध्ययनले हरेक डिग्रीको प्रत्येक अंशले अलि बढी बरफ पग्लन्छ भन्ने पत्ता लगाएको छ ।

डेढ डिग्री सेल्सियसमै संसारले आफ्नो आधा हिमनदीहरू गुमाउनेछ। यसमा धेरै साना हिमनदीहरू समावेश छन्, जसमा ग्रहको पहाडी बरफको एक चौथाइ समावेश छ ।

२ डिग्री सेल्सियसमा सबै ग्लेशियरहरूको लगभग ६० प्रतिशत गायब हुनेछन्। ३ डिग्री सेल्सियसमा ती मध्ये ७० प्रतिशत भन्दा बढी गायब हुनेछन् र समुद्र स्तर लगभग ५ इन्च बढ्नेछ।

यो विश्वको हिउँ जमेको ठाउँहरूको अनिश्चित भविष्यको बारेमा गम्भीर चेतावनी हो। तर यो आशा गर्नकालागि एक सावधान सन्देश पनि हो। संसारले अलिकतिका दरले तापक्रम घटाउनसकेपनि त्यो हरेक प्रयासले थोरै थोरै गरेर हिउँ बचाउने छ ।

नयाँ अध्ययनले ग्रीनल्याण्ड र अन्टार्कटिक बरफका ढिक्काहरू बाहिर पृथ्वीका सबै हिमनदीहरू जाँच गर्दछ। यसमा मुख्यतया अलास्का र क्यानडा, युरोपेली आल्प्स, हाई माउन्टेन एसिया, दक्षिण अमेरिका र न्यूजील्याण्डमा फैलिएको हिमाली बरफ समावेश छन् ।
अनुसन्धानले हिमनदीको मोडलिङमा धेरै नयाँ प्रगतिहरू समावेश गरेको छ । यसले विश्वको बरफले भविष्यको तापक्रममा प्रतिक्रिया दिनसक्ने तरिकाहरूको बारेमा अझै पनि सबैभन्दा सटीक अनुमानहरू बनाउन अनुमति दिन्छ। यसले जटिल कारकहरूको कारण बताउँछ, जस्तै महासागरहरूले समुद्री किनारका हिमनदीहरू पग्लन क्रमको गति दिन सक्छन्।

यी जमेको ठाउँहरू साना हुनाले प्रायः कम ध्यान पाउँछन् । विशाल ग्रीनल्याण्ड र अन्टार्कटिकको बरफका लप्का, ढिक्काहरूमा भन्दा तिनमा बढी ध्यान जान्छ । यद्यपि तिनीहरूको ठूलो सांस्कृतिक, पर्यावरणीय, आर्थिक र जलविज्ञानीय महत्त्व छ ।

पहाडी हिमनदीहरू प्रायः तल्लो भेगमा बस्ने समुदायहरूको लागि ताजा पानीको महत्त्वपूर्ण स्रोत हुन्। तिनीहरूले पर्यटक र शीतकालीन खेल उत्साहीहरूलाई आकर्षित गर्छन्। ति विभिन्न वनस्पती, जिवजन्तु र वनजंगलकालागिपनि महत्वपूर्ण छन् । ति मध्ये कतिपयको आदिवासी समुदायका लागि ठूलो सांस्कृतिक वा धार्मिक महत्त्व छ।

पग्लिएका हिमनदीहरूले बढ्दो महासागरहरूमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्‍याउँछन्, जसले विश्वभरका टापुहरू र तटीय समुदायहरूलाई असर गर्छ। ग्रीनल्याण्ड र अन्टार्कटिका बाहिरका हिमनदीहरू हाल विश्वव्यापी समुद्री सतहको वृद्धिको लगभग २१ प्रतिशतको लागि जिम्मेवार रहेको वैज्ञानिकहरूले अनुमान गर्रेका छन् ।

नयाँ अध्ययनले विश्वका केही क्षेत्रहरू अरू भन्दा बढी संवेदनशील छन् र विशेष गरी विश्वको उष्णकटिबंधीय भागहरूमा साना हिमनदीहरू भएका पहाडी क्षेत्रहरू बढी पर्ने पत्ता लगाएको छ ।

३ डिग्री सेल्सियस तापक्रममा युरोप, उत्तरी एशिया, न्यूजील्याण्ड, पश्चिमी क्यानडा र अमेरिकाका धेरैजसो भागहरूले आफ्ना सबै हिमनदीहरू गुमाउनेछन् भन्ने अनुसन्धानले पत्ता लगाएको छ। २ डिग्री सेल्सियसमा पनि यी ठाउँहरूमा धेरै बरफ गायब हुनेछ।

तैपनि, अध्ययनले सकेसम्म धेरै भविष्यको तापक्रम रोक्न ठूलो फरक पार्छ भन्नेमा जोड दिन्एको छ ।

द साईन्स पत्रिकामा बिहीबार प्रकाशित नयाँ अनुसन्धान बारेको टिप्पणीमा वैज्ञानिकहरू गुओदफिना आदालगेयिर्सदोत्तिर र टिमोथी जेम्सले टिप्पणी गरेका छन् ‘अध्ययनले एकैचोटि कडा चेतावनी र आशावादी सन्देश दुवै दिएको छ ।’

“यद्यपि धेरै हिमनदीहरू गुमाउनबाट बच्न धेरै ढिलो भइसकेको छ । तर विश्वव्यापी औसत तापक्रम वृद्धिलाई सीमित गर्ने कुनै पनि प्रयासले कति हिमनदीहरू हराउनेछन् भनेर कम गर्नमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्नेछ” उनीहरूले लेखेका छन् ।

“यी निष्कर्षहरूले जलवायु कार्यको लागि यो महत्वपूर्ण दशकमा आवश्यक पर्ने मुख्य प्रेरणात्मक सन्देश प्रदान गर्न सक्छ” उनीहरुले थपे ।