फ्रान्सको राष्ट्रपति चुनावको पहिलो चरणका आधा दर्जन मुख्य प्रभाव
आइतवार फ्रान्समा भएको राष्ट्पतीय निर्वाचनमा अघिल्ला वर्षहरुमा झैं मतदान नगर्नेहरुको संख्या उल्लेखय रह्यो भने सन् २०१७ कै निर्वाचनका केहि प्रवृत्ति दोहोरिएका छन् ।
राष्ट्रपति एमानुएल माख्रोंले यो दौड जितुन भनेर उनलाई मन पराउनेहरु पनि निकै छन् । तर उनले दक्षिणपन्थी नेतृ मारिन ल पेनसित कडा चुनौतीको सामना गर्नु परेको छ ।
युरोपको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र भएको देश फ्रान्समा राष्ट्रपति चुनावको पहिलो चरणबाट छ वटा प्रमुख महत्वपूर्ण संकेत देखिन्छ ।
माख्रों र ल पेनकै पुनरागमन तर कडा प्रतिस्पर्धा
फेरि एक पटक एमानुएल माख्रोंले २४ अप्रिलमा राष्ट्रपति पदको दौडमा अति दक्षिणपन्थी पार्टी नेशनल र्यालीकी प्रमुख नेतृ ल पेनको सामना गर्नेछन् । उनले सन् २०१७ को निर्वाचनमापनि ल पेनसितै कडा प्रतिस्पर्धा गरेका थिए ।
माख्रोंले आइतवारको पहिलो चरणको मतदानमा २७ दशमलव ८ प्रतिशत ल्याएर पहिलो स्थानमा रहे । ग्रिह मन्त्रालयको तथ्याङ्क अनुसार पेनले २३ दशमलव १ प्रतिशत ल्याएर दोस्रो बनिन् । दोस्रो चरणको निर्वाचनका लागि ति दुई जना छनोट भएका थिए ।
वामपन्थी उम्मेदवार जँ-लुक मेलँशोंले अन्तिम चरणमा जाने मत ल्याउनन् सकेनन् । उनले २२ दशमलव २ प्रतिशत ल्याएर तेस्रो बने ।
“यदि जादो र कम्युनिष्टहरू हामीसँग सामेल भएका भए हामीले पाँच वर्षसम्म माख्रों वा ल पेनलाई भोग्नुपर्ने थिएन” मेलँशोंका समर्थकले भनेका छन् ।
समाजवादी नेतृ आन हिडाल्गो र पुरातनवादी नेता भ्यालेरी पेक्रेस लगायत धेरै उम्मेद्वारहरूले वर्तमान राष्ट्रपतिसँग आफ्नो मतभेदलाई स्वीकार गर्दै अतिवादलाई रोक्न दोस्रो चरण (अन्तिम चरण) को चुनावमा माख्रोंलाई समर्थन गर्ने बताएका छन् ।
माख्रोंले निर्वाचनपछिको आफ्नो भाषणमा स्वीकार गरे- मलाई थाहा थियो केहिले ल पेनलाई रोक्नको लागि मात्र मलाई मतदान गर्नेछन् । तर वास्तवमा तिनले मेरो एजेण्डालाई समर्थन गर्दैनन् ।
माख्रों र ल पेन दुबै सन् २०१७ मा दोस्रो च्रणको मतदानमा रोकिएका थिए । इपोप ओपिनियनको सर्वेक्षणले यस वर्षको अन्तिम चरण सन् २०१७ को तुलनामा कडा हुने देखाएको छ ।
माख्रोंले लगभग ५१ प्रतिशत र ल पेनले ४९ प्रतिशत ल्याउने अनुमान देखिएको छ । यद्यपि इप्सोस फ्रान्सको अर्को सर्वेक्षणले माख्रोंले ५४-४६ प्रतिशतको अन्तरले जित्ने संभावना देखाएको छ ।
पाँच वर्षअघि माख्रोंले दुई तिहाइ अर्थात् मत ६६ प्रतिशत ल्याएर ल पेनलाई हराएका थिए । लपेनको ३४ प्रतिशत थियो ।
“आगामी दुई हप्ताको अभियान अत्यन्तै कठिन हुने छ । हामीले अहिलेसम्म अनुभव गरेको अभियानको कमीलाई उनीहरूले पूर्ति गर्नुपर्नेछ” युरोपियन काउन्सिल अन फरेन रिलेसनसको पेरिस कार्यालयका प्रमुख तारा वर्माले भनेका छन् ।
जँ लुक मेलँशों तेस्रो
कडा-वामपन्थी नेता भनेर चिनिएका जँ लुक मेलँशोंसन् २०१७ को चुनावको तुलनामा धेरै अंक ल्याएर तेस्रो स्थानमा रहे। सोमवार बिहानको तथ्याङ्कले ला फ्रान्स आँसुमिज (फ्रान्स अनबोड) का उम्मेद्वारले ल पेनको एक दशमलव दुई प्रतिशत मत समेत ल्याएर कुल २१ दशमलव ९५ प्रतिशत ल्याएका हुन् ।
७० वर्षीय फ्रान्सेली सांसद मेलँशोंले पहिलो चरणको चुनावमा सम्भवतः ५ प्रतिशत भन्दा कम मत प्राप्त गर्ने ग्रीन पार्टीका उम्मेद्वार यानिक जादो र १० औं स्थानमा परेका समाजवादी पार्टीका उम्मेदवार एनी हिडाल्गोबाट केही समर्थन प्राप्त गरे ।
“मेलेशोँको पार्टी वास्तवमा उनी आफैंले सिर्जना गरेका हुन् । उनले अब पाँच वर्ष अवधिमा राष्ट्रपतिको लागि उम्मेदवारी नदिने सङ्केत गरेका छन् ।
उनको ठाउँमा पाइला टेक्ने कोही होलान् ? वा उनका समर्थकहरू अन्य राजनीतिक आन्दोलनतिर लाग्लान् ? यो वामपन्थी एक प्रकारको कट्टरपन्थी पुनर्संरचनाको प्रक्रियामा छ र यसको अन्त्य कहाँ गएर हुन्छ भनेर भविष्यवाणी गर्न गाह्रो छ।
फ्रान्सको परम्परागत र राईटिस्ट पार्टी ध्वस्त
फ्रान्सको परम्परागत वामपन्थी समाजवादी पार्टी र दक्षिणपन्थी रिपब्लिकनले पहिलो चरणमा उनीहरूको सबैभन्दा कम ऐतिहासिक चुनावी परिणामहरू ल्याएका छन् । समाजवादी एनी हिडाल्गोले २ प्रतिशत भन्दा कम मत प्राप्त गरिन् भने रूढिवादी पार्टीकी भ्यालेरी पेक्रेसेले पहिलो चरणमा ५ प्रतिशत भन्दा कम भोट प्राप्त गरिन् ।
फ्रान्सका दुई प्रमुख राजनीतिक दलहरू राष्ट्रिय स्तरमा लगभग पूर्ण रूपमा पतन भएको देखिएको छ ।
राष्ट्रपति र संसदीय चुनावमा राष्ट्रिय राजनीतिक शक्तिको रूपमा तिनीहरू सबैभन्दा कमजोर अवस्थामा देखिएका छन् ।
समाजवादी र रिपब्लिकनका साथै ग्रीन र कम्युनिष्टहरूका लागि नतिजाहरू आर्थिक रूपमा विपत्तिजनक समेत छ । किनकि तिनीहरू ५ प्रतिशतको थ्रेसहोल्ड भन्दा तल देखिन्छन् । यसको मतलब उनीहरूको जति अभियानमा खर्च भएको छ त्यो जमानत पैसापनि फिर्ता हुँदैन।
विधानसभाको चुनाव उनीहरूका लागि नराम्रो देखिएकाले उनीहरूको भौतिक अस्तित्व खतरामा देखिन्छ ।
हाल आएर दुई पार्टी अन्त्य भएको टिप्पणी गर्नेहरुपनि छन् । तिनको भानाईमा फ्रान्सेली राजनीतिको पूर्ण बदलि हुन हुन लागेको देखिन्छ । यो २०१७ मा सुरु भएको थियो । तर अब त्यो दिशामा पुग्न लागेको देखिएको छ ।
ग्रीन पार्टी आफ्नो रेकर्ड बचाउन असमर्थ
सन् २००२ मा ग्रीन पार्टीबाट उम्मेदवार बन्दा नोएल मामेरले ५ दशमलव २५ प्रतिशत भोट जितेका थिए । अहिले त्यो भन्दापनि खस्किएको छ ।
“हाम्रो ग्रहको भविष्य र जलवायु परिवर्तनको बारेमा चिन्तित जो कोहीको लागि वातावरणीय संरक्षण अभिअयनमा मुद्दाहरू उठाएको अपेक्षाकृत अदृश्य भूमिकाको कदर नभएको देखिएको छ । ग्रीन पार्टीले आफ्ना मुद्दा जनतामा स्थापित गर्न नसकेको देखिन्छ । ग्रीन पार्टीका उम्मेद्वार यानिक जादोको एकदमै कमजोर नतिजाहरू पक्कै हाम्रो ग्रह, प्रक्रिति संरक्षण र वातावरणकालागि पनि निराशाजनक पाटो हो ।
फ्रान्सेली मतदाताद्वारा दुई नितान्त फरक कार्यक्रमको सामना
फ्रान्समा नयाँ राजनीतिक पार्टीको लाईन देखिएको थियो । ति पुरातनपन्थी र वामपन्थीको बर्चस्व अब समाप्त हुनलागेको देखिन्छ । अब एमानुएल माख्रोंको पक्षमा विश्वव्यापी, उदारवादी, अन्तर्राष्ट्रियतावादी शिविर देखिन्छ भने मरीन ल पेनसँग रूढीवादी र उग्र राष्ट्रवादी शिविर ।
फ्रान्सेली मतदाताहरू यी दुई दिशाहरू बीच छनोट गरिरहेका छन् ।
उम्मेदवारहरूले प्रस्तुत गरेका दुई प्लेटफर्महरूमा युरोपियन र विदेश नीतिमा धेरै फरक दृष्टिकोण छन् । युरोपेली सार्वभौमिकता, नाटो सदस्यता, आप्रवासनका बारेमा फरक फरक एजेण्डा छन् ।
धेरैले फ्रान्सेली मतदाताहरूलाई एमानुएल माख्रोंलाई समर्थन गर्न आह्वान गरेका छन् । ग्रीन पार्टीका प्रवक्ता बाथोले भनेकि छन् “फ्रान्स १५ दिनमा भ्लादिमिर पुटिनको सहयोगी बन्न सक्दैन । फ्रान्सले संस्थागत नस्लवादलाई मान्न र कसैलाई सुम्पन सक्दैन ।”
उनले यो म्याक्रोनलाई भोट नभई फ्रान्सको लागि भोट दिन आग्रह गरिन् ।
फ्रान्सेली चुनावमा बहिष्कार दर उच्च
ग्रिह मन्त्रालयको तथ्याङ्क अनुसार फ्रान्सका मतदाताको अनुपस्थिति दर फेरि २६ दशमलव ३१ रह्यो ।
यद्यपि यो राष्ट्रपति चुनावको पहिलो चरणकालागि किर्तिमान कायमै गरेको बहिष्कार भने होइन । यो सन् १९६५ पछिको मतदाताको उपस्थिति उच्च रहेको रेकर्ड भने हो ।
धेरै युवा फ्रान्सेली मतदाता चुनाव आफुहरू राष्ट्रपति चुनावकोमा विश्वास नगर्ने बताएका थिए।
