सुरक्षा, व्यापार र शान्ति प्रक्रियामा चीन र ईयू साझेदारीको खाँचो

Credit: Mission of the People’s Republic of China to the European Union

२३ औँ चीन–इयु शिखर सम्मेलन अप्रिल १ बाट शुरु भयो । चिनियाँ राष्ट्राध्यक्ष सी चिन पिङले युरोपेली परिषद्का अध्यक्ष चाल्र्स मिशेल र युरोपेली आयोगका अध्यक्ष उर्सुला भोन डर लेयनसँग भिडियो लिङ्कमार्फत भेटवार्ता गरे ।

प्रधानमन्त्री ली खछ्याङलाई युरोपेली संघका अध्यक्षहरूसँगको शिखर सम्मेलनको सह-आयोजना गर्ने जिम्मेवारी दिईएको थियो। हाम्रो संसार एक महत्वपूर्ण मोडमा आइपुग्दा यो बैठकले पहिलेको तुलनामा अझ बढी महत्त्व बोकेको छ ।

चीन-इयू सम्बन्धलाई सधैं लचिलोपन र जीवन्तताद्वारा परिभाषित गरिएको छ जसरी दुई पक्षका नेताहरू बीचको बारम्बार सम्पर्क, प्रमुख अन्तर्राष्ट्रिय र क्षेत्रीय मुद्दाहरूमा घनिष्ठ समन्वय र बोर्डभर फलदायी सहयोगले देखाएको छ ।

यदि सूचीमा थप्ने कुनै कुरा छ भने त्यो दुई पक्षबीचको बलियो आर्थिक र व्यापारिक सम्बन्ध हुनुपर्छ जुन कोभिड–१९ महामारीका कारण उत्पन्न कठिनाइभन्दा माथि उठेर नयाँ उचाइमा पुगेका छन् ।

पछिल्लो तथ्याङ्क अनुसार चीनले लगातार दोस्रो वर्ष ईयुको शीर्ष व्यापारिक साझेदारको रूपमा आफ्नो स्थिति कायम राखेको छ । सामानहरूमा दुईतर्फी व्यापार मात्रा २७ दशमलव ५ प्रतिशतले बढेको छ । र २०२१ मा ७ खर्व ४४ अर्व यूरोको रेकर्ड छ ।

चीन र ईयू स्वाभाविक रूपमा सधैं एकअर्कासँग आँखा जुधाउँदैनन् । तर फर्केर हेर्दा भिन्नताहरूले ग्लासगो जलवायु परिवर्तन सम्मेलनमा वा जेसिपोओए (सामान्यतया इरान आणविक सम्झौता वा इरान सम्झौताको रूपमा चिनिन्छ) को वार्ता तालिकाको वरिपरि हाम्रो सहयोगलाई कमजोर पारेन । अगाडि बढेर भन्नुपर्दा हामीसँग अशान्त र तरल संसारमा शान्ति र स्थिरताको लागि हाम्रो साझा आकांक्षाका भिन्नताहरूलाई पराजित गर्न दिने कुनै कारण छैन ।

चीन र ईयू प्रणालीगत प्रतिद्वन्द्वी भन्दा व्यापक रणनीतिक साझेदार हुनुपर्छ । यो मौलिक धारणामा चीन र ईयू अडिग रहनुपर्छ । चिनियाँ पक्षले सधैं युरोपेली एकीकरणलाई समर्थन गरेको छ । ठूलो एकता र समृद्धिसहितको ईयूलाई समर्थन गरेको छ । र युरोपेली रणनीतिक स्वायत्ततालाई समर्थन गरेको छ ।

चीनले सधैं हाम्रो सहमति र सहयोगले भिन्नता र प्रतिस्पर्धालाई ओझेलमा पार्ने विश्वास गर्छ । साथै हामी आशा गर्छौं कि ईयूले चीनसँगको आफ्नो सम्बन्धको “साझेदार-प्रतिस्पर्धी-प्रतिद्वन्द्वी” विशेषताभन्दा बाहिर जान सकोस् । चीन-ईयू सम्बन्धलाई रणनीतिक र दीर्घकालीन दृष्टिकोणबाट हेर्न सकोस् । सकारात्मक र व्यावहारिक चीन नीति अपनाउन सकोस ।

चीन र ईयूले दिगो सुरक्षाका लागि मिलेर काम गर्नुपर्छ । आजको संसारको कठोर वास्तविकताहरू के हुन् भने एकपक्षीयता, संरक्षणवाद र महामारीले त्रसित । चोटग्रस्त छ संसार । चीन र ईयूलाई आफ्ना मतभेदहरू पन्छाएर एकअर्कालाई आधा बाटोमा भेट्न आह्वान गर्छु म । युरोपेली महाद्वीपमा हालैको युद्धको प्रकोप अझै बलियो चीन-ईयू सहयोगको लागि अर्को दबाबपूर्ण आह्वान हो ।

दुई ठूला विश्वव्यापी शक्तिहरू बजार र सभ्यता र हामीले सामना गर्ने ठूला चुनौतीहरूमा मिलेर काम गर्नुपर्ने छ । हामीले विश्वलाई अशान्तिबाट बाहिर निकाल्ने ठूलो जिम्मेवारी र हामीसँग मिलेर काम गर्ने ठूलो आवश्यकता छ ।

चीन र ईयूले स्थायी शान्तिका लागि मिलेर काम गर्नुपर्छ । चीन र युरोप युद्धका सिकार भएका छन् । र शान्ति र स्थिरताका लाभान्वितपनि भएका छन् ।

युक्रेनको वर्तमान अवस्था चीनले हेर्न नचाहेको कुरा हो । युक्रेनमा संकट सुरु भएदेखि नै चीनले वस्तुनिष्ठ र निष्पक्ष अडान कायम राख्दै आएको छ । यस मामिलाको योग्यताका आधारमा स्वतन्त्र निर्णय गर्ने र शान्ति वार्तालाई प्रवर्द्धन गर्दै आएको छ ।
चीन युरोपेली पक्षसँग सञ्चार र समन्वय कायम गर्न, संकट समाधान गर्न र युरोपमा शान्ति स्थापना गर्न सम्बन्धित सबै पक्षहरूसँग मिलेर रचनात्मक भूमिका खेल्न तयार छ ।

चीन र ईयूले दिगो सुरक्षाका लागि मिलेर काम गर्नुपर्छ । चीनले द्वन्द्व र गठबन्धनको सट्टा संवाद र साझेदारीको वकालत गर्छ । हामी चिनियाँहरू जस्तै शान्ति प्रेमी अरुपनि भएको चाहन्छौं । एक देशको सुरक्षा अरूको खर्चमा आउन हुँदैन भन्ने हामी विश्वास गर्छौं । फलामका पर्दाहरू पुनर्निर्माण गर्ने, अविश्वासका पर्खालहरू खडा गर्ने र शीतयुद्धको नयाँ बयानबाजी इतिहासको प्रवृत्तिको विरुद्धमा जाने, शान्ति र स्थिरता ल्याउन नसक्ने कुरा पनि उत्तिकै सत्य हो ।

यसको सट्टा, सबैका लागि सुरक्षा हासिल गर्ने हो भने साझा, बृहत्, सहकारी र दिगो सुरक्षा भएको नयाँ दृष्टिकोण आवश्यक छ । खुलापन र समावेशीतासहित विश्वव्यापी सुरक्षा चुनौतीहरूलाई संयुक्त रूपमा जित्नु चीन, ईयू र व्यापक विश्वको हितमा छ । यही भावनालाई पछ्याउँदै हामीले संरक्षणवाद र विखण्डनबाट विश्वलाई टुक्र्याउनबाट जोगाउनुपर्छ । विद्यमान सुरक्षा चुनौतीहरूलाई झन् बढाउनबाट रोक्न आर्थिक मुद्दाहरूको राजनीतिकरण र हतियारीकरणबाट सजग रहनुपर्छ ।

चीनले सुधार र खुलापनलाई निरन्तरता दिंदा ईयुसँगको हाम्रो सहयोगले गति लिनेछ ।

चीन र ईयूले साझा विकासका लागि मिलेर काम गर्नुपर्छ । विश्व अर्थतन्त्र अझै पनि महामारीको झट्काबाट निको हुन सकेको छैन र अब फेरि युक्रेन संकट र यसको फैलावटले प्रभावित भएको छ । रुसमाथि बढ्दो प्रतिबन्धका कारण सम्भावित आर्थिक, शरणार्थी, खाद्यान्न, वित्तीय र ऊर्जा सङ्कटहरू क्षितिजमा देखा परेकाले चीन र युरोपेली संघले बृहत् आर्थिक नीति समन्वयलाई अझ बलियो बनाउन र अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगलाई बढावा दिनुपर्छ ।

चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङले प्रस्ताव गरेको ग्लोबल डेभलपमेन्ट इनिसिएटिभ (जीडीआई) लाई १०० भन्दा बढी देश र अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूले प्रतिध्वनि र समर्थन गरेका छन् । यो चीन र ईयूबीच सहयोगको अर्को आशाजनक क्षेत्र हो ।

चीन र युरोपेली संघले बलियो सहयोगका लागि मिलेर काम गर्नुपर्छ । दुई पक्षले दशकौंमा स्थापित गरेका दर्जनौं वार्ता र सहयोग संयन्त्रको सम्भावनालाई पूर्ण रूपमा प्रयोग गर्न र हाम्रा दुई अर्थतन्त्रहरूबीच थप तालमेलका लागि काम गर्न आवश्यक छ ।

दुबै पक्षले हरियो र डिजिटल ट्रान्जिसनलाई अँगालेकाले हामी सहयोगका हाम्रा नयाँ मुद्दाहरूलाई साझा प्रगतिको लागि बलियो गतिमा परिणत गर्ने आशा गर्दछौं । यी चीनको बेल्ट एण्ड रोड इनिसियटिभ र ईयूको ग्लोबल गेटवे रणनीतिको रूपरेखा अन्तर्गत द्विपक्षीय सहयोगका महत्त्वपूर्ण क्षेत्रहरू पनि साबित हुनेछन् जुन अत्यधिक पूरक हुने छन् । यूरेशियन र विश्वव्यापी समृद्धिको हितमा छन् ।

चीनले सुधार र खुलापनलाई निरन्तरता दिंदा ईयु सँगको हाम्रो सहयोगले गति लिनेछ । युरोपेली पक्षले पनि बहुपक्षीयता र स्वतन्त्र व्यापारको भावनालाई पछ्याउनेछ भन्ने हामी आशा गर्दछौं । र चिनियाँ लगानीकर्ताहरूको लागि खुला, निष्पक्ष र गैर-भेदभावरहित व्यापार वातावरण सिर्जना गर्ने छ भन्ने आशापनि छ ।

(वाङ होङजियान युरोपेली संघका लागि जनवादी गणतन्त्र चीनको मिसनका अन्तरिम चार्जे दाफेयर्स हुन् । ३१ मार्चमा ईयु बुलेटिनमा प्रकाशित वाङको धारणालाई नेपालीमा भावानुवाद गरिएको हो-संपादक)