उर्जा संकट जलवायुको लागि आशीर्वाद ?
इन्धन अभाव जलवायुको लागि आशीर्वाद हुनसक्ने संयुक्त राष्ट्र संघको जलवायु विभागका प्रमुखले दाबी गरेका छन् ।
संयुक्त राष्ट्र संघको मौसम विभाग (डब्लुएमओ) प्रमुख महासचिव पेटेरी तालासले युक्रेनको युद्धले दीर्घकालीन रूपमा हरित ऊर्जाको विकास र लगानीलाई गति दिइरहेको र हाल देखिएको उर्जा संकट जलवायु परिवर्तनकालागि आशिर्वाद हुनसक्ने बताएका हुन् ।
“युक्रेन विरुद्धको युद्धलाई जलवायु परिप्रेक्ष्यमा आशीर्वादको रूपमा हेर्न सकिन्छ” संयुक्त राष्ट्र संघ मौसम एजेन्सीका प्रमुखले भने ।
विश्व मौसम विज्ञान संगठनका महासचिव पेटेरी तालासको टिप्पणीले युद्धसित सम्बन्धित इन्धन अभावले हरित ऊर्जाको गतिलाई प्रेरित गरेको जनाउँछ ।
गत महिना अन्तर्राष्ट्रिय नवीकरणीय ऊर्जा एजेन्सी (ईरेना) का प्रमुख फ्रान्सेस्को ला कामेराले समान टिप्पणी गरेका थिए ।
“मध्य र लामो अवधिमा युक्रेन संकटले ऊर्जा संक्रमणमा एक गति ल्याउनेछ । किनभने सरकारहरुले अन्ततः नवीकरणीय ऊर्जामा जान वातावरण बनाईरहेका छन् । नविकरणिय उर्जा रोजगारी, जीडीपीको लागि मात्र राम्रो होइन, तर उच्च ऊर्जा स्वतन्त्रता सुनिश्चित गर्न राम्रो छ भनेर बुझिन्छ” ला कामेराले भने।
यद्यपि केही देशहरू उर्जाको बढ्दो बढ्दो माग पूरा गर्न नविकरणिय उर्जाले तत्कालै नसकेपछि जीवाश्म ईन्धनमा छिट्टै फर्केका छन् । बढ्दो मूल्यहरूले पनि ऊर्जा बजारमा सौर्य, वायु र हाइड्रोथर्मल जस्ता नवीकरणीय ऊर्जाहरूलाई थप प्रतिस्पर्धी बनाएको छ ।
उर्जाको संकटले युरोप र बाहिरका धेरै ठूला उपभोग्य देशहरूलाई वातावरणिय, प्रकृति संरक्षण, जलवायुका उपायहरू सुरु गर्न पनि नेतृत्व गरेको छ । र केही ठाउँमा कुन उर्जा प्रयोग गर्ने हो त्यसको निस्चितता गर्न, एकै खाले उर्जा प्रयोग अपनाउने बारे बहस चलेको छ ।
युक्रेन विरुद्धको युद्ध किन आशीर्वाद ?
प्रमुख तेल र प्राकृतिक ग्याँस उत्पादक रूस विरुद्ध आर्थिक प्रतिबन्धहरू लगाएपछि ग्याँस र ऊर्जा मूल्य वृद्धि भएको छ ।
यसले जीवाश्म ईन्धनको प्रयोगमा उकालो लागेको छ र टालासका अनुसार युरोपियन ऊर्जा क्षेत्रको लागि झटका साबित भएको छ ।
“पाँच देखि १०वर्षको समयबाट यो स्पष्ट छ कि युक्रेनमा यो युद्धले हाम्रो जीवाश्म ऊर्जाको खपतलाई गति दिनेछ । र यसले यो हरित संक्रमणलाई गति दिइरहेको छ” उनले भने ।
“त्यसैले हामी नवीकरणीय ऊर्जा, ऊर्जा बचत समाधानहरूमा धेरै लगानी गर्न जाँदैछौं” उनले भने “र केही साना-स्तरीय आणविक रिएक्टरहरू २०३० सम्ममा समाधानको एक भागको रूपमा अनलाइन आउने सम्भावना छ । त्यसैले जलवायु परिप्रेक्ष्यबाट हेर्दा युक्रेनको युद्धलाई वरदानको रूपमा हेर्न सकिन्छ” तालासले थपे।
संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेर्रेसलगायत विभिन्न राष्ट्रका नेताहरूले यसअघि द्वन्द्वका कारण उत्पन्न हुने ऊर्जा सङ्कटबाट सिक्नुपर्ने पाठहरूलाई महत्वका साथ सार्वजनिक गरेका छन् ।
“यसले परिवर्तनको द्रुत आवश्यकतालाई जोड दिन्छ” संयुक्त राष्ट्रका प्रवक्ता स्टेफेन डुजारिकले भने ।
जलवायु परिवर्तनद्वारा ऊर्जा आपूर्ति पनि जोखिममा
डब्लुएमओले नयाँ प्रतिवेदन जारी गर्दा विश्वको तापक्रममा भएको बृद्धिलाई रोक्न आगामी आठ वर्षभित्र स्वच्छ उर्जाका स्रोतबाट विद्युत् आपूर्ति दोब्बर बनाउनुपर्ने तालासले उल्लेख गरेका छन् ।
पछिल्लो “स्टेट अफ क्लाइमेट सर्विसेज” वार्षिक प्रतिवेदन-२६ विभिन्न संस्थाहरूको योगदानमा आधारित थियो । यो वर्ष ऊर्जामा केन्द्रित छ ।
तालासले उर्जा क्षेत्र हाल गर्मी-ट्र्याप गर्ने हरितगृह ग्यासहरूको उत्सर्जनको तीन चौथाइको लागि जिम्मेवार रहेको भन्दै उनले विश्वव्यापी ऊर्जा प्रणालीको पूर्ण रूपान्तरणको लागि आह्वान गरेका छन् ।
उनले जलवायु परिवर्तनले विद्युत् उत्पादनमा असर गरिरहेको र भविष्यमा यसले थप प्रभाव पार्न सक्ने चेतावनी दिए । जोखिमहरू मध्ये, चिसोको लागि पानीमा भर परेका आणविक प्लान्टहरू पानीको अभावबाट प्रभावित हुन सक्छन् । र केही तटीय क्षेत्रहरूमा अवस्थित छन् जुन समुद्री सतह वृद्धि वा बाढीको जोखिममा छन् ।
आफ्नो प्रतिवेदनमा डब्ल्युएमओले उल्लेख गरेको छ- सन् २०२० मा थर्मल, आणविक र जलविद्युत प्रणालीबाट उत्पन्न हुने विश्वव्यापी बिजुलीको लगभग ८७ प्रतिशत छ जसले जीवाश्म ईन्धनहरूद्वारा सञ्चालित बिरुवाहरू भन्दा कम कार्बनडाईअक्साईड उत्पादन गर्छ र त्यो पानीको उपलब्धतामा निर्भर छ ।
