हमासको आक्रमण : कहाँ चुके इजरायली गुप्तचर सेवा ?

प्यालेस्टिनी इस्लामी समूह हमासले शनिबार इजरायलमा अभूतपूर्व आक्रमण सुरु गर्‍यो । गाजा पट्टीबाट इजरायलमा हजारौं रकेटहरू प्रहार गर्‍यो । दर्जनौं लडाकुहरूले हवाई, जमिन र समुद्री मार्गबाट धेरै स्थानहरूमा भारी मात्रामा सुदृढ रुपले सीमामा घुसपैठ गरे।

मध्यपूर्व विज्ञ डेभिड खल्फाका अनुसार आक्रमणले देशलाई पूर्णतया सुरक्षा गार्डबाट टाढा राख्यो । यसले इजरायली गुप्तचर सेवाहरूको लागि “ऐतिहासिक असफलता” को प्रतिनिधित्व गर्दछ ।

आक्रमण सुरु भएको केही घण्टा पछि, हमास लडाकुहरू अझै पनि गाजा नजिकका धेरै इजरायली समुदायहरूमा बन्दुकधारीहरूसित लडिरहेका थिए। इजरायलको राष्ट्रिय उद्धार सेवाले कम्तिमा ४० जनाको ज्यान गएको र सयौं घाइते भएको बताएको छ । यसलाई वर्षौं पछि देशको सबैभन्दा घातक आक्रमण भनेको छ।

यो वृद्धि वेस्ट बैंकमा इजरायल र प्यालेस्टिनी लडाकुहरू बीच बढ्दो हिंसाको पृष्ठभूमिमा आएको हो, जुन गाजा पट्टीसँगै प्यालेस्टाइनीहरूले लामो समयदेखि राज्य स्थापना गर्न खोजेका क्षेत्रहरूको हिस्सा हो।

यो इजरायलमा राजनीतिक उथलपुथलको समय पारेर आएको छ, जुन हालैका महिनाहरूमा न्यायपालिकालाई सुधार गर्ने पहलहरु भैरहेका छन् । त्यो गहिरो विभाजनबाट प्रभावित भएको छ।

फ्रान्सेली थिंक ट्याङ्क फाउन्डेसन जँ-जोरेसका उत्तरी अफ्रिका र मध्य पूर्व अब्जर्भेटरीका सह-निर्देशक डेभिड खल्फा भन्छन्, “हमासले आफ्नो घातक अपरेशन ‘अल-अक्सा तूफान’ गर्न इजरायलको कमजोरीको फाइदा उठाइरहेको छ ।

डेभिड खल्फा: आक्रमण यसको स्केल र यसको परिष्कार दुवैको हिसाबले अभूतपूर्व छ। योम किप्पुर युद्ध [अक्टोबर ६, १९७३ मा, इजिप्ट र सिरियाली सेनाहरूको एक अरब गठबन्धनले योम किप्पुरमा इजरायलमा अचम्मको आक्रमण सुरु गर्‍यो। यहूदीहरूको प्रायश्चितको पवित्र दिन, ईद।], इजरायलले कहिल्यै पूर्ण-विरोधको सामना गरेको छैन।

हामी हमास कमाण्डो फोर्सको बारेमा कुरा गर्दैछौं-विशेष सेनाहरू इजरायली क्षेत्र भित्र गहिरो रूपमा सक्रिय छन् । वास्तविक सेनाको मोडस अपरेन्डीको साथमा छन् ति। त्यो विशेष सेना हो । युद्धद्वारा कठोर बनेका छन् । तिनीहरू प्रशिक्षित छन् र आधुनिक रणनीतिक स्रोतहरूले सुसज्जित छन् र एक पटकमा धेरै ठाउँहरूमा लड्छन्।

तिनीहरूले आठ वटा पिकअप ट्रकहरू प्रत्येकमा लगभग आठ इस्लामवादी हमास बन्दुकधारीहरू दक्षिणी इजरायलको सहर र गाउँका गल्लीहरूमा गस्ती गर्दै पठाए । रिक्त दायरामा सर्वसाधारणहरूलाई मारे । महिला र बालबालिकाहरू सहित सम्पूर्ण परिवारहरूलाई बन्धक बनाए।

यो अवस्था पूर्णतया सुनिएको छैन बाहिर। यो एक ठूलो अचम्मको आक्रमण हो । एक समन्वयात्मक आक्रमण हो जसको लागि हमासको पक्षमा बुद्धिमत्ता र तयारीको स्तर चाहिन्छ। सम्भवतः एकतर्फ इस्लामिक जिहाद र अर्कोतर्फ हिज्बुल्लाह र इरानबाट केही तार्किक समर्थन पनि होला । त्यो अहिले के भइरहेको छ भनेर व्याख्या गर्न लामो समय लाग्छ।

किन इजरायली गुप्तचर सेवाहरूले यो आउँदै गरेको देखेनन्?

डेभिड खल्फा: यो इजरायली गुप्तचर सेवाहरूको लागि ठूलो असफलता हो। एक असफलता जसलाई ऐतिहासिक र बढाइचढाइ बिना पनि वर्णन गर्न सकिन्छ, १९७३ मा भएको घटनासँग तुलना गर्न सकिन्छ।

इजरायल यस्तो देश हो जुन स्थायी सतर्कतामा छ। जुनसुकै बेला युद्धमा जान तयार छ। यो सधैं आफ्नो औंलाहरू गनेर बसेको छ। यो स्पष्ट छ कि त्यहाँ एक निश्चित तहको अप्रस्टता थियो। सायद इजरायली खुफिया सेवाहरूको भागमा रहेको विश्लेषण र अनुमानमा त्रुटि थियो । तर यस्तो आक्रमणको लागि इजरायली विशेष बलहरूको तयारीमा पनि कमजोरि थियो ।

यस्तो देखिन्छ कि इजरायली सेना आफैं स्तब्ध भएको अवस्थामा छ। देश युद्धको कुहिरोमा छ। र हमासको अपरेशनको सफलता ठूलो मात्रामा आश्चर्यको तत्वमा निर्भर गरेको छ । तर त्यो संयुक्त सेनाको चालमा पनि भर पर्छ ।

आक्रमण त्रि-आयामी थियो; यो जमिन, समुद्र र हवाईबाट भएको थियो। सायद यही कुराले इजरायलीहरूलाई आश्चर्यचकित बनाएको थियो।

इजरायल एउटा यस्तो देश हो जसले खतराहरूको पूर्वानुमान गर्न र तिनीहरू उत्पन्न हुनु अघि तिनीहरूलाई तटस्थ गर्न यसको प्रविधिमा निर्भर गर्दछ। यो स्पष्ट छ कि उनीहरुले विश्वास गरेको, सोचेको सन्दर्भ भन्दा फरक, भिन्न भैदियो । सम्भवतः उनीहरूको विश्लेषणमा खतराको मापन गर्ने स्तरमा समस्या थियो ।

इजरायली खुफिया सेवाहरूले अपेक्षा गरेको परिदृश्य उत्तरबाट दक्षिणी लेबनानमा हिजबुल्लाह हुँदै आक्रमण भएको थियो। तिनीहरू अन्धा थिए।

हमासले अहिले आक्रमण गर्न किन रोज्यो ?

डेभिड खल्फा: यो आतंकवादी अपरेशन यस्तो समयमा आएको छ जब इजरायलले अभूतपूर्व राजनीतिक र संस्थागत संकटको सामना गरिरहेको छ। तर पहिचानको संकट पनि छ । इजरायली समाज ठूलो मात्रामा टुक्रिएको र ध्रुवीकरण भएको छ । हमासले ईजरायली समाज बिभाजित भएको अवशर हेर्‍यो ।

हमासले यस प्रकारको आक्रमण गर्न इजरायलको कमजोरीलाई फाइदा पुर्‍याउने आफ्नो मनसायलाई गोप्य राखेन । बरु छताछुल्ल बनाइदियो ।

राष्ट्रिय संकटले धेरै महिनादेखि इजरायललाई अस्थिर बनाएको छ। हरेक हप्ता विरोध प्रदर्शनहरू भइरहेका छन्। र त्यसपछि अक्टोबर ६ मा सुरु भएको योम किपुर युद्धको ५० औं वार्षिकोत्सव हो।

हमास स्पष्ट रूपमा अरब गठबन्धनको पाइला पछ्याउन दृढ संकल्पित छ । सांकेतिक रूपमा र संचारको सर्तमा, कडा प्रहार र छिटो प्रहार गर्ने दृढ संकल्पका साथ उभिएको छ । र इजरायलीहरू स्तब्ध र अचम्मको स्थितिमा छन् ।

अन्तर्राष्ट्रिय मेडियाहरुले हमासले गरेको अचम्मको आक्रमणलाई इजरायली गुप्तचर सेवाहरूको ‘ऐतिहासिक असफलता’ भनेका छन् ।

(फ्रान्स२४ डट कमको आलेखलाई नेपालीमा भावानुवाद गरिएको-संपादक)